Nabij de noordkust van Curaçao bevindt zich één van de beroemdste landhuizen van het eiland: Landhuis Hato. Landhuis Hato ligt vlakbij het internationale vliegveld van Curaçao: Curaçao International Airport (Hato Airport, Aeropuerto Hato). Landhuis Hato is in een goede staat, heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Curaçao en is een officieel monument van Curaçao.
Vlak in de buurt van Landhuis Hato bevonden zich twee andere historische landhuizen: Landhuis Souax (Landhuis Bonpais, Landhuis Klein Malpais, Landhuis Sue) en Landhuis Mahoema (Landhuis Luchtenberg). Van Landhuis Souax resteren alleen nog de fundamenten en Landhuis Mahoema is in zijn geheel verdwenen.
De kern van Landhuis Hato heeft een schilddak. Aan alle kanten van dit schilddak bevinden zich dakkapellen. Aan de flanken van het landhuis vinden we gallerijen. Deze gallerijen hebben een lessenaarsdak. Landhuis Hato is okergeel gekleurd met rode dakpannen. De ramen hebben groene kozijnen en witte luiken.
Bij Landhuis Hato bevindt zich ook een historische begraafplaats en hofi met irrigatiesysteem. De omheinde begraafplaats met toegangspoort bestaat uit zeven gemetselde graven waarvan vijf cylindergraven.
Met een grootte van 1.400 hectare was Plantage Hato één van de grootste plantages van Curaçao waar ongeveer 90 slaven werkten. Op Plantage Hato is vandaag de dag Curaçao International Airport gevestigd. Op Plantage Hato brak op 5 juli 1750 een opstand uit waarbij 59 slaven het leven lieten. Dit was de eerste grote slavenopstand van Curaçao.
Dankzij een grote waterbron waren er veel goede weidegronden op Plantage Hato. Daardoor konden er veel koeien, geiten en schapen worden gehouden op de plantage. Hier verwijst ook de naam ‘hato’ naar. De vertaling van het Spaanse woord ‘hato’ naar het Nederlands luidt namelijk ‘veeplaats’. Het vee op Plantage Hato werd, door toedoen van het malse gras, zwaarder en vetter dan de dieren die elders op het eiland werden gehouden. Daarnaast werd er veel maïs verbouwd op Plantage Hato.
Landhuis Hato dateert uit de 18de eeuw en was aanvankelijk het buitenverblijf van de directeur van de West-Indische Compagnie (WIC). De waterbron van Plantage Hato was niet alleen belangrijk voor het bewateren van de plantage, men dacht dat het water ook een helende werking had: Hato ging ook als kuuroord dienen. In eerste instantie mocht alleen de directeur van de WIC van het magische water gebruikmaken, later kregen ook andere mensen toestemming om er te kuren.
In 2023 werd de historische begraafplaats van Landhuis Hato zwaar beschadigd tijdens het storten van grote hoeveelheden puin op het terrein. Drie van de vijf cylindergraven liepen daarbij ernstige schade op. Ook een deel van de muur waarmee de begraafplaats is omheind, een toegangspoortpilaar en waterbakken kwamen gehavend uit de strijd.
Landhuis Hato heeft in de loop van de tijd veel functies gehad. Zo was tot 2016 in het landhuis de Curaçao Winery gevestigd. Op het terrein werden druiven geteeld en wijn gemaakt met de volgende namen: Dushi Blanku, Dushi Kòrá, Dushi Rosé en Sweet Blanku. Op dit moment (anno 2024) staat Landhuis Hato leeg.
Landhuis Hato en het omliggende terrein zijn niet toegankelijk voor belangstellenden.
Berg Altena z/n, Willemstad, Curaçao
Terug naar het overzicht landhuizen op Curaçao.